8. Sınıf Fen Bilimleri Çalışma Kitabı Sayfa 68-69-70-71 MEB Yayınları
Ortaokul 8. Sınıf Fen Bilimleri Kazanım Temeli Etkinlikler Metni Etkinlik Cevapları Sayfa 68, 69, 70, 71
8. Sınıf Fen Bilimleri Çalışma Kitabı Kazanım Temeli Etkinlikler Metni Etkinlik Cevapları
8. Sınıf Fen Bilimleri Çalışma Kitabı 68-69-70-71
Soru : Aşağıdaki metinde boş bırakılan yerleri kutucuk içinde verilen uygun ifadelerle tamamlayınız.
Cevap :
İnsanların karşılaştığı sorunların çözümü İçin biyolojik organizmaların ve organizmalarla İlgili süreçlerin teknoloji ile birlikte kullanımı biyoteknoloji olarak tanımlanır. Canlılarda İstenilen genlerin seçilmesi, çoğaltılması, farklı canlıların genlerinin birleştirilmesi, genlerin bircanlıdan farklı bir canlıya aktarılması İle İlgilenen mühendislik dalı genetik mühendisliği olarak adlandırılır. Genetik mühendisliği yöntemleri biyoteknolojide araç olarak kullanılır.
Modern biyoteknolojik yöntemler, temel bilimler ve mühendislik ilkelerini uygulayarak kısa sürede İstenilen özellikte ürünler elde etmeyi İçerir. Ayrıca canlıların verimliliğinin arttırılması ve endüstriyel kullanıma yönelik ürünler geliştirilmesini de kapsar. Biyoteknolojî; kalıtsal (genetik) hastalıkların tanısının yapılması için tıpta, istenilen özelliklerde ürünlerin elde edilmesi İçin de tarımda kullanılmaktadır. Çevre kirliliğinin azaltılması gibi pek çok konuda biyoteknolojî ve genetik mühendisliğinin çalışmaları ile çeşitli ürünler elde edilmektedir.
Canlılardan sadece istenilen özelliklere sahip olanların seçilerek eşleştirilmesi sonucunda bu özellikleri taşıyan yeni bireyler elde edilmesine geleneksel ıslah denir. Bu yöntemle yeni bireylerin oluşması uzun zaman alır ve istenmeyen özelliklere sahip bireyler de ortaya çıkabilir.
Genetik mühendisleri tarafından bir canlının DNA’sında bulunan genin başka bir canlıya aktarılmasına gen aktarımı (transferi) denir. Bu yöntemle bazı antibiyotikler veya hormonlar üretilebilmektedir.
Hastalık yapıcı genleri etkisiz hâle getirmek ve hastalıkları tedavi etmek amacı İle tedavi edici genlerin aktarılmasına gen tedavisi adı verilir. Buyöntem uygulanırken çeşitli mikroorganizmalar kullanılabilmektedir. Bu tedavi yöntemi ie kalıtsal (genetik) hastalıkların olumsuz etkileri ortadan kaldırabilmektedir.
Genetik mühendisleri, DNA’yı oluşturan nükleotid dizilimlerinin tespiti ve kıyaslanmasında DNA parmak izi adı verilen yöntemi kullanırlar. Bu yöntem sayesinde suçluların tespiti sağlanabilir.
Canlının ya da canlıya ait bir özelliğin kopyasının üretilmesi klonlama olarak adlandırılır. Bu yöntemle 1996 yılında Dolly (Dolî) isimli bir koyun üretilmiştir. Bir canlıdaki seçilmiş genetik özellikleri taşıyan genlerin alınarak bu özellikleri taşımayan başka bîr canlıya aktarılması ile üretilen canlılara genetiği değiştirilmiş organizma (GDO) adı verilir. Bu yöntemle raf ömrü. uzun meyve ve sebzeler, atıklarla beslenen bakteriler üretilebilir.
8. Sınıf Fen Bilimleri MEB Yayınları Çalışma Kitabı 69 Cevapları
Soru : Aşağıda verilen ifadeleri “Doğru” ya da “Yanlış” olarak değerlendiriniz ve ifadeye ait uygun kutucuğu tarayınız.
Cevap :
1 (Yanlış) GDO’lu bitki üretiminde kullanılan genlerin doğaya yayılmasının hiçbir sakıncası yoktur.
2 (Doğru) Biyoteknolojî uygulamaları bitkilerin ürün miktarını artırabilir.
3 (Yanlış) Çift yumurta İkizlerinin DNA parmak İzi aynıdır.
4 (Doğru) Klonlama sayesinde yüksek verimli bir canlının kendisi ile aynı verim düzeyine sahip canlılar üretilebilir.
5 (Yanlış) Klonlama sperm hücresinin genetik bilgisinin yumurta hücresine aktarılmasıdır.
6 (Doğru) Yapay seçilim bitki ve hayvan üreticilerine ekonomik anlamda katkı sağlayabilir.
7 (Yanlış) Biyoteknolojî uygulamalarının hiçbir zararı yoktur.
8 (Doğru) Biyoteknolojî sayesinde ilaç, hormon ve vitamin üretilebilir.
9 (Yanlış) Geleneksel ıslah yöntemi bîtkî ve hayvanlarda kullanılmaz.
10 (Yanlış) Biyoteknolojî; biyoloji, mikrobiyoloji, kimya ve genetik mühendisliği ile ilişkili değildir.
11 (Doğru) Çileklere soğuk havaya dayanıklılık geni aktarılırsa soğuk havada da çilek üretilebilir.
12 (Doğru) Turşu ve peynir üretimi eski zamanlardan beri uygulanan biyoteknolojî yöntemleridir.
13 (Doğru) Meyveli yoğurt gibi yeni ürünlerin üretilmesi biyoteknolojî sayesinde olur.
14 (Yanlış) Atıklarla beslenerek çevre kirliliğini azaltan bakterilerin üretilmesi bitkilerin geleneksel yöntemlerle ıslahına örnektir.
15 (Doğru) Biyoteknolojİk metotlarla kuraklığa dayanıklı bitkiler geliştirilebilir.
16 (Doğru) DNA’ya İnsan müdahalesi sonucu yapılan değişiklikler genetik mühendisliği ile ilgilidir.
17 (Yanlış) Biyoteknolojî ve genetik mühendisliği hastalıkların teşhis ve tedavisinde kullanılmaz.
8. Sınıf Fen Bilimleri MEB Yayınları Çalışma Kitabı 70 Cevapları
Aşağıda biyoteknoloji İle ilgili olumlu ve olumsuz durumlar verilmiştir. Nobel Kimya Ödülü alarak ülkemizi gururlandıran bilim insanımız Aziz SANCAR, numaralandırılmış ifadeleri okuyup oklar yönünde ilerleyerek bir üniversiteye konferans vermeye gidecektir. İfadeler:
1. Bazı hastalıkların erken teşhisi için tanı kitlerînîn üretilmesi
2. Biyolojik silahların üretilmesi
3. Kök hücrelerden yararlanılarak çeşitli hastalıkların tedavi edilmesi
4. Çeşitli organizmalar sayesinde göl ve bataklık gibi alanların temizlenmesi
5. GDO’ lu besin tüketimi sonucunda alerjik etkilerin ortaya çıkması.
6. Su ve leke tutmayan kumaşlar üretilmesi
7. Türlerin ıslah edilmesi
Soru : Buna göre Aziz SANCAR’ın konferansı hangi üniversitede yapılacaktır?
Cevap :
- İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
8. Sınıf Fen Bilimleri MEB Yayınları Çalışma Kitabı 71 Cevapları
Soru : Aşağıda bîyoteknoloji uygulamalarına ilişkin bir örnek verilmiştir.
a. Örnekte verilen kutucuklara aşağıdaki uygun ifadelerin numaralarını yazınız.
Cevap :
b. Örneğe göre aşağıdaki metinde boş bırakılan yerlere uygun sözcükleri yazınız.
Cevap :
Kurbağalarda yapılan bu İşlem biyoteknoloji alanında klonlama uygulamasına örnektir. Oluşan yavru kurbağa B kurbağası ile kalıtsal olarak aynı özelliklere sahiptir. Bu uygulama ilk kez kurbağa larvasında denenmiştir. Ancak başka canlılarda da kullanılmıştır.
Örneğin 1996 yılında Dolly adlı koyun, bu uygulama sayesinde üretilmiştir. Yavru koyun, vücut hücresinden çekirdeği alınan koyun ile tıpatıp aynı genetik özellikleri taşımaktadır.
