4. Sınıf Türkçe Kitabı Sayfa 48-50-51-52-53-54 ÖZGÜN Yayınları
4. Sınıf Türkçe Kitabı Dil Devrimi Yapılıyor Metni Etkinlik Cevapları Sayfa 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54
4. Sınıf Türkçe Kitabı Dil Devrimi Yapılıyor Metni Etkinlik Cevapları
4. Sınıf Türkçe Kitabı Sayfa 48-50-51-52-53-54
1. Türk Dil Kurumu hakkındaki araştırmanızdan edindiğiniz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız.
Uzun Cevap :
Türk Dil Kurumu Türkçeyi incelemek Türkçenin gelişmesi için çalışmak amacıyla 12 Temmuz 1932’de Mustafa Kemal Atatürk tarafından kurulan kurumdur. Başkent Ankara’da yer alan kurum Türk Dili üzerine çalışmalar yapıp yayınlandığı merkezdir.
Türk dilinin öz güzelliği ve zenginliğini meydana çıkarmak onun yeryüzü dilleri arasında değerine yaraşır yüksekliğe eleştirmek ve Türk dilini güncel sorunları ile ilgilenecek çözüm yollarını bulmak gibi önemli amaçları vardır.
2. Türk dilini geliştirmek için neler yapılabilir? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Uzun Cevap:
Türk dilini geliştirmek için en önemli yapılması gereken şey bilim çağına ayak uydurmaktır. Bilim çağına ayak uydurdukça, bilimsel gelişmeler yaptıkça teknolojik aletler üretip yurt dışına sattıkça insanlar bu teknolojik aletleri kullanmak için Türkçeye yakınlık duyacaklardır.
Ne kadar güçlü bir medeniyet olursak o kadar çok dilimizin öğrenilmesi olasılığı artar. Türk dilinin zenginliği hakkında konferanslar yapmak, toplumun bilinçlendirmek, yabancı kelimelerin dilimizin zenginliğini zedelediğini hakkında konuşmalar yapılması dilimizin geliştirmek için önemlidir.
Metni, noktalama işaretlerine dikkat ederek sessiz okuyunuz.
DİL DEVRİMİ YAPILIYOR
Buzdolabında soğutulmuş karpuza çatalımı batırırken kulağım Barış ağabeyimdeydi. “Atatürk tarihe ve dile çok önem veren bir önder. Anadolu tarihinin bütün ayrıntılarını ortaya çıkarmak için çalışmış. (…) Bu amaçla Türk Tarih Kurumunu kurmuş. Uzmanlar, tarihimizi araştırmaya başlamış. Yıl 1931. Atatürk, bir yandan da Türkçenin gelişmesi için kafa yoruyormuş.” (…)
“Şunu da eklemek gerekir.” dedi amcam. “Her ulus kendi ortak diliyle eğitim yaparsa kalkınabilir. Bilimsel gelişmelere ayak uydurabilmek, sanatsal ürünler için ana dil gereklidir.”
Barış ağabeyim başıyla onayladı. “Evet, babamın dediği gibi, Türkçeyi geliştirmek gerekliymiş. Atatürk bunun için tıpkı Türk Tarih Kurumu gibi ona kardeş bir kurumun yararlı olacağını düşünmüş. 1932’nin yaz aylarında Çankaya Köşkü’nde arkadaşlarına, ‘Dil işlerini düşünecek zaman da gelmiştir. Ne dersiniz?’ diye sormuş. Bu öneri sevinçle karşılanınca da, ‘Öyle ise Türk Tarih Kurumu gibi bir de ona kardeş dil kurumu kuralım. Adı Türk Dil Kurumu olsun.’ demiş.”
“Ne yapmış o kurum? Dil devrimi nasıl bir şey?” diye sordu Ekin. “Türkçeyi yabancı dillerin boyunduruğundan kurtarmak için çalışmaya başlamış. (…) Bunun için ilkeler, amaçlar saptanmış.” dedi amcam. (…)
4. Sınıf Türkçe ÖZGÜN Yayınları Ders Kitabı Sayfa 49 Cevapları
”Ben hiç anlamadım.” dedi Ekin.
Babam, “Kısaca şöyle Ekin: Türkçenin bilim ve sanat dili olması için çalışma kararı almışlar.” dedi.
“Peki, bu amacı gerçekleştirmek için ne gibi çalışmalar yapmışlar?” diye sordu Ekin.
“Öncelikle Türkçenin söz varlığını ortaya çıkaralım, demişler Ekinciğim.” dedi babam. (…)
Barış ağabeyim (…), “Peki, benim de bir sorum var; ikinize birden soruyorum: Bir dilin hazinesi nerede saklıdır?” dedi. “Sözlüklerde mi?” dedim.
Barış ağabeyim, “hayır” anlamında başını salladı. “Kitaplarda mı?”
“Aferin Ekin. (…) Evet, en eski dönemlerden beri yazılmış kitaplarda. Bu konuyla ilgili uzmanlar görevlendirilmiş ve o güne dek yazılmış bütün Türkçe kitaplar taranmış, onlardaki Türkçe sözcükler bulunmuş. Bu sözcüklerin yeniden kullanılmasına çalışılmış.” (…)
“Ne kadar ilginç!” dedim. “Tıpkı toprağı kazıp hazine bulmak gibi.” dedi babam ve ekledi: “Bir başka çalışma daha yapmışlar. Halkın kullandığı bütün Türkçe sözcükleri derlemişler. Öğretmenler, memurlar en uzak köylere dek gitmişler. Genç, yaşlı demeden, halkın dilindeki Türkçe sözcükleri saptamışlar. Türk Dil Kurumuna bildirmişler. Kurumdaki uzmanlar da bunlarla sözlükler yapmışlar. (…) Uzmanlar bir de toplanıp yeni sözcükler türetmişler. Bu konuda en çok çalışan ve en çok sözcük türeten kim biliyor musunuz?”
İşte bunu biliyordum. Gülümsedim.
Barış ağabeyim, güldüğünü görünce, “Söyle bakalım Ezgi, sanırım biliyorsun.” dedi. “Biliyorum tabii.” dedim. “Atatürk’ümüz!”
“Aa, sahi mi?” diye şaşkınlığını saklayamadı Ekin. “Bizim kullandığımız sözcükler var mı içlerinde?” “Olmaz olur mu Ekinciğim.” dedi Barış ağabeyim. (…) “Üçgen, dörtgen, eşkenar üçgen, ikizkenar üçgen, açı, açıortay, teğet (…) Bunlar Atatürk’ün türettiği sözcükler.” (…)
“Biz matematikte Atatürk’ün türettiği sözcükleri mi kullanıyormuşuz? Hiç haberim yoktu…” dedi Ekin. “Ne kadar çalışkanmış, dilimize ne güzel sözcükler kazandırmış. Canım Atatürk’üm.”(…)
Sevgi ÖZEL, İbrahim DİZMAN
Barış Takımı Türk Devrimini Öğreniyor
(Kısaltılmıştır.)
4. Sınıf Türkçe ÖZGÜN Yayınları Ders Kitabı Sayfa 50 Cevapları
1. ETKİNLİK
Soru : a. Metinde geçen aşağıdaki kelimelerin ve kelime grubunun anlamını önce tahmin ediniz. Sonra sözlükten bularak yazınız. Bu kelimeleri kendi sözlüğünüze ekleyiniz.
Cevap :
Ulus tahmin : Ulus belli bir toprak parçasına yaşayan insanların bütünü.
Ulus sözlük anlamı : Siyasal olarak örgütlenmiş biçimde ve belli toprak üzerine bir arada yaşayan ekonomik yaşam dil tarih ruhsal yapı ve kültürel özellikler yönünden ortaklık gösteren en geniş insan topluluğu.
Kalkınma tahmin : Bir ülkenin olumlu yönde kendini geliştirme eylemi.
Kalkınma sözlük anlamı : Bir ülkenin toplumsal ve ekonomik yapısının geliştirmek gelişmiş çağdaş ülkelere yetiştirme durumu.
Boyunduruk tahmin : At arabaları için atın başına geçirilen nesne.
Boyunduruk sözlük anlamı : Sabana ya da kağnıya, arabaya koşulan öküzlerin, mandaların birlikte yürümelerini sağlamak için boyunlarına geçirilen bir tür ağaç çember.
İlke tahmin : Üstün sayılan durum.
İlke sözlük anlamı : Her türlü tartışmanın dışında üstüne sayılan ana düşün ve inanış başvura kural.
Söz varlığı tahmin : Kelimelerin oluşturduğu topluluk.
Söz varlığı sözlük anlamı : Bir kişi ya da bir grup insan tarafından kullanılan ya da anlaşılan tüm dildeki kelimelere verilen isimdir.
Derlemek tahmin : Düzgün olmayan şeyleri bir araya getirerek düzgün bir şekilde dizmek.
Derlemek sözlük anlamı : Düzgün bir biçimde toplayıp bir araya getirmek dağınıklıktan kurtarıp toplamak.
Teğet tahmin : Sadece bir noktada birbirine değen iki doğru parçası.
Teğet sözlük anlamı : Bir elin yanından geçen onu ancak bir noktadan değen doğru.
Soru : b. Yukarıdaki kelimeleri ve kelime grubunu anlamına uygun olarak kullanacağınız birer cümle yazınız.
Cevap :
ulus : Ulusumuzu geliştirmek için elimizden gelen birçok şeyi yapıyoruz.
boyunduruk : Öküzlerin boyunlarına boyunduruk geçirirken zorlanıyordu.
söz varlığı : Türkçedeki söz varlığını geliştirmek için gecesine gündüzüne katıp çalışıyordu.
kalkınma : Ülkedeki Kalkınma projesi için bütün herkes seferber olmuştu.
ilke : Kendi ahlak ilkelerinin dışından çıkmayıp kararlı bir tutum sergiliyordu.
derlemek : Kitaplığındaki dağınık kitapları en sonunda derlemişti.
teğet : Yaşanan olaydan teğet geçmişlerdi.
4. Sınıf Türkçe ÖZGÜN Yayınları Ders Kitabı Sayfa 51 Cevapları
2. ETKİNLİK
Soru : Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız.
1. Ana dili neden gerekliymiş?
Cevap :
Ana dil ulusun gelişmesine diğer çağdaş ülkelerin seviyesine ulaşabilmesine gelişmiş medeniyetler seviyesine ulaşmasına teknolojik ve bilimsel gelişmelere imza atabilmesi sanat alanında ilerlemesi için ana dil gereklidir.
2. Türk Dil Kurumunun görevleri nelermiş?
Cevap :
Türk Dil Kurumu Türkçe’nin inceleme ve araştırmalar yapmak bunun sonuçları ile ilgili derlemeler yapmak, Türk dilinin zenginleşmesi ve özüne bağlı kalmasını sağlamak, Türkçenin doğru kullanılmasını sağlamak, Türkçenin dünya dili olması için desteği sağlamak.
3. Dilimizin gelişmesi için en çok kelime türeten kimmiş? Metinde bu kelimelere hangi örnekler verilmiş?
Cevap :
Türkçe’nin gelişmesi için en çok kelime türeten Mustafa Kemal Atatürk’tür. Atatürk üçgen, dörtgen, eşkenar, üçgen, ikizkenar, üçgen, açı, açıortay ve teyit örneklerini vermiştir.
3. ETKİNLİK
Soru : Aşağıdaki görselleri metinle ilişkilendirerek dil devrimine yönelik neler yapıldığını anlatan birer cümle yazınız.
Cevap :
4. Sınıf Türkçe ÖZGÜN Yayınları Ders Kitabı Sayfa 52 Cevapları
4. ETKİNLİK
Soru : Dilimizi korumak ve yüceltmek için sizce neler yapmalıyız? Aşağıya düşüncelerinizi anlatan bir şiir yazınız.
Uzun Cevap :
Dilimizi korumak için gelişmiş toplum olmalıyız. Gelişmiş toplumlar hem diğer ülkelerce çok da tanınır. Böylelikle dillerinin öğrenilme olasılığı artar. Dilimiz yaşanmış bir dil olur.
Aynı zamanda gelişmiş bir toplumda teknolojik gelişmeler bilimsel çalışmalar çok olacağından bu bilimsel makaleleri çalışmaları teknolojik gelişmeleri takip etmek isteyen birçok kişi orijinalliğinden yani Türkçeden okumak isteyecekler.
Bu da dilimizi diğer insanları öğrenmeye sevk edecektir. Gelişmiş toplumların dilleri daha çok öğrenilme olasılığı artar. Bu yüzden dilimizin gelişmesini istiyorsak ilk önce toplumumuzu geliştirmemiz gerekmektedir.
Dilim Türkçe
Dillere destan bir dili var.
Dünyada ay yıldızlı bir bayrak var.
Merhamet, asalet dostluk var.
Ne güzel dilim var.
5. ETKİNLİK
Soru : a. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili kelimelerin anlamları hakkında arkadaşlarınızla konuşunuz.
Elbisesinin üzerine taktığı kuşak, belini iyice sardı.
Bugünkü genç kuşak daha çok okumalıdır.
Cevap :
Yukarıda verilen kelimeler sesteş kelimelerdir. Yazılışları ve okunuşları aynı olan ama anlamları birbirinden farklı olan sözcüklere eş sesli sesteş sözcükler denir. 1. cümlede belli dolanıp bağlanan uzun ennice kumaş parçası anlamında geçerken 2. cümlede nesil manasında ve aynı yaş grubunda olan aynı dönem yaşayan insanların bütünü anlamına gelmektedir. İki kelime aynı şekilde yazılmış olsalar da anlam farklılığı bulunmaktadır.
Soru : b. Siz de yazılışları aynı, anlamları farklı olan üç kelime belirleyip pembe kutucuklara yazınız. Yazdığınız kelimelerin farklı anlamları ile cümleler kurunuz.
Cevap :
Yüz : Sınavdan 100 alarak 1. olmuştu.
Yüz : Arkadaşlarıyla birlikte denizde yüzüyordu.
Yüz : Yüzündeki kızarıklık hala geçmemişti.
Al : Dışarısı çok soğuk olduğu için yanakları al al olmuştu.
Al : Masanın üstündeki kalemi bir çırpıda aldı.
Çay : Demli çayına bakarak düşüncelere dalmıştı.
Çay : Köydeki çayın yanında piknik yapıyorlardı.
4. Sınıf Türkçe ÖZGÜN Yayınları Ders Kitabı Sayfa 53 Cevapları
6. ETKİNLİK
Soru : Aşağıdaki cümlelerde “de” bağlacının yazımı ile ilgili yanlışlar yapılmıştır. Yazım yanlışlarını gidererek cümleleri yeniden yazınız.
İstersen sende benimle bahçede oyun oynayabilirsin.
Cevap : İstersen sen de benimle bahçede oyun oynayabilirsin.
Çantasında bulunan kitaplarıda gördün mü?
Cevap : Gerçekten de görünürde bir tek ağaç bile yokmuş.
Gerçektende görünürde bir tek ağaç bile yokmuş.
Cevap : Çantasında bulunan kitapları da gördün mü?
Kış mevsiminde yetişen meyvelerde var.
Cevap : Kış mevsiminde yetişen meyveler de var.
7. ETKİNLİK
Soru : Aşağıdaki açıklamalardan kısa çizginin yaygın kullanım işlevleriyle ilgili olanların başındaki kutucuğu “✓” ile işaretleyiniz.
Cevap :
- (✓) Satıra sığmayan kelimeler bölünürken satır sonuna konur.
- (✓) Heceleri göstermek için kullanılır.
- (✓) Dizeler yan yana yazıldığında aralarına konur.
- (✓) Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için kullanılır.
- (✓) Matematikte çıkarma işareti olarak kullanılır.
4. Sınıf Türkçe ÖZGÜN Yayınları Ders Kitabı Sayfa 54 Cevapları
8. ETKİNLİK
Soru : Metnin ilginizi çeken bölümü hangisidir? Bu bölümde anlatılanları kendi cümlelerinizle aşağıya kısaca yazınız. Yazdıklarınızı yazım kuralları ve noktalama işaretleri yönünden kontrol ediniz.
Cevap :
Bu metinde ilgimi en çok çeken yer son bölüm oldu. Son bölümde Mustafa Kemal Atatürk’ün dilimizde en çok kelime türeten insan olduğunu öğrendim.
Mustafa Kemal Atatürk’ün dilimiz ve milletimiz için ne kadar çaba sarf ettiğini bir kez daha görmüş oldum. Bu da Mustafa Kemal Atatürk’e olan sevgimi kat kat arttırdı. Ben de ülkem için elimden gelen en iyisini yaparak Mustafa Kemal Atatürk örnek alacağım.
9. ETKİNLİK
Soru : Aşağıdaki kelimelerden uygun olanları noktalı yerlere yazarak cümleleri tamamlayınız.
Cevap :
Duygularımızı, düşüncelerimizi türkülerle anlatırız. Türküler çok önemlidir. Türkülerden; insanların neye üzüldüğünü neye sevindiğini öğreniriz. Türküler kültürümüzün en değerli ögelerindendir .
Kültürümüzün değerli ögelerinden biri de atasözlerimizdir. Farklı durumlara uygun birçok atasözümüz vardır. Bunları konuşmalarınızda kullanarak da duygularımızı, düşüncelerimizi dile getiririz.
SONRAKİ METNE HAZIRLIK
Soru : “Destan” nedir? Araştırınız.
Kısa Cevap : ““Destan” nedir? Araştırınız.” ile ilgili kısa cevabı için tıklayınız.
Uzun Cevap :
Destan günümüzde iki farklı şekilde kullanılmaktadır.
1- Sekli toplumun geniş ölçüde ilgilendiren olayları konu edilen 8-11 heceli dizlerde oluşan ve kıta sayısı 7’den 700’e kadar varan anonim veya bireysel halk şiirlerine destan denir.
2- milletlerin yaşadıkları tarihi olayları efsanevi ve mitoloji görsellerle yoğrularak oluşturduğu milli karakter taşıyan uzun manzum eserleridir.
Destan milletlerin yaşadıkları tarihi olayları efsanevi ve mitolojik unsurlarla yollanarak oluşturduğu milli karakter taşıyan uzun manzum eserlerdir. Destanlardan tarihi kaynak olarak faydalanabilir. Destanlar mitlerden sonra en eski 2. tür olarak kabul edilir.
