8. Sınıf Fen Bilimleri Çalışma Kitabı Sayfa 52-53-54-55 MEB Yayınları
Ortaokul 8. Sınıf Fen Bilimleri Kazanım Temeli Etkinlikler Metni Etkinlik Cevapları Sayfa 52, 53, 54, 55
8. Sınıf Fen Bilimleri Çalışma Kitabı Kazanım Temeli Etkinlikler Metni Etkinlik Cevapları
8. Sınıf Fen Bilimleri Çalışma Kitabı 52-53-54-55
Soru : Aşağıdaki metinde boş bırakılan yerleri kutucuk içinde verilen uygun ifadelerle tamamlayınız.
Cevap :
Canlının genetik yapısında meydana gelen değişikliklere mutasyon denir. Bu değişiklikler DNA ya da kromozom yapısında veya kromozom sayısındaki değişmeler olabilir. Bunlar üreme hücrelerinde meydana gelirse kalıtsal hâle gelebilir. Ancak vücut hücrelerinde meydana gelirse kalıtsal değildir. Mutasyonlar yararlı veya zararlı olabilir. Çekirdeksiz üzüm yararlı mutasyonlara örnektir. Kanser hücreleri oluşumu zararlı mutasyoniara örnektir. Mutasyonlar sonucu farklı hastalıklar da ortaya çıkabilir:
• Bazı canlılarda renk maddesinin görülmediği ya da az görüldüğü durumda albinoluk oluşması,
• Alyuvar oluşumuna etki eden gen yapısının bozulması sonucu orak hücreli anemi hastalığının meydana gelmesi gibi.
Hamile bir bireyin röntgen filmi çektirmesi radyasyon etkisi nedeniyle doğacak bebeğin sağlığını olumsuz etkileyip mutasyonlar ortaya çıkarabilir. Kimyasal maddeler, GDO’lu ürünler, İlaçlar, aşırı sıcaklık gibi çevresel etkenler de mutasyoniara neden olabilir.
Çevresel şartların etkisiyle canlıların gen işleyişindeki farklılaşmalar sonucu canlılardaki kalıtsal olmayan değişimler modifikasyon adını alır. Bu değişimlerin oluşmasında bazı etkenler söz konusudur. Bunlar sıcaklık, nem, basınç, beslenme ve ışık gibi etkenlerdir. Günlük hayatta birçok modifikasyon örneği görmek mümkündür:
• Çuha çiçeğinde sıcaklık ve nem etkeni nedeniyle farklı renklerde çiçek oluşması,
• Arı larvalarında beslenme etkeni nedeniyle işçi ve kraliçe arılar oluşması,
• Güneş ışınlarının etkisiyle ten renginin koyulaşması gibi.
8. Sınıf Fen Bilimleri MEB Yayınları Çalışma Kitabı 53 Cevapları
Soru : Aşağıda verilen ifadeleri “Doğru” ya da “Yanlış” olarak değerlendiriniz ve ifadeye ait uygun kutucuğu tarayınız.
Cevap :
1 (Doğru) Çevre şartlarının etkisiyle ortaya çıkan sadece fenotipteki değişimler modifikasyondur.
2 (Yanlış) Modifikasyonlar kalıtsaldır, nesilden nesile aktarılır.
3 (Yanlış) Van kedisinin gözlerinin farklı renkte olması modifikasyon örneğidir.
4 (Yanlış) Vücut hücrelerinde gerçekleşen mutasyonlar zararlı değildir.
5 (Doğru) Mutasyonlar, çoğu zaman zararlı etkilere neden olur.
6 (Yanlış) Mutasyonlar, genlerin yapısında değil İşleyişinde meydana gelen değişimlerdir.
7 (Yanlış) Balık pulluluk, albinoluk, hemofili modifikasyon örnekleridir.
8 (Yanlış) Radyasyon ve kimyasal maddeler sadece modifikasyona neden olur.
9 (Doğru) Mutasyonlar kalıtsal hastalıklara yol açabilir.
10 (Doğru) Tek yumurta İkizlerinin farklı çevrelerde yetişmesi sonucu farklı kilo ve boylarının olması modifikasyon örneğidir.
11 (Doğru) Güneş’ten gelen ışınlar mutasyona yol açarak cilt kanserlerine sebep olabilir.
12 (Yanlış) Mutasyona neden olan etken ortadan kalkınca canlı eski hâline geri dönebilir.
13 (Doğru) Hamilelikte oluşan mutasyonlar bebeğin ölümüne neden olabilir.
14 (Yanlış) Sirke sineğinin ortam sıcaklığına göre düz veya kıvrık kanatlı olması yararlı mutasyondur.
15 (Doğru) Ortanca çiçeğinin asidik ve bazik topraklarda farklı renk çiçek açması gen İşleyişinin değişmesinden kaynaklanır.
8. Sınıf Fen Bilimleri MEB Yayınları Çalışma Kitabı 54 Cevapları
Mutasyon ile modifikasyon kavramlarının farkları aşağıda maddeler hâlinde verilmiştir:
1. Genlerin işleyişinde meydana gelen değişimlerdir.
2. Genlerin yapısında meydana gelen değişimlerdir.
3. Neden olan etken ortadan kalkınca canlı, eski hâline geri dönemez.
4. Neden olan etken ortadan kalkınca canlı, eski hâline geri dönebilir.
5. Hiçbiri kalıtsal değildir.
6. Üreme hücrelerinde meydana gelirse kalıtsaldır.
7. Kimyasal maddeler, radyasyon gibi çevresel etkenlerle kalıtsal yapı değişimi sonucu ortaya çıkar.
8. Sıcaklık, ısı, nem ve ışık gibi çevresel etkenlerle kalıtsal yapı değişmeden ortaya çıkar
Soru : Yukarıdaki maddelere ait numaralar aşağıdaki harita üzerinde bulunan yol ayrımlarına yerleştirilmiştir. Şekildeki araç, başlangıç noktasından başlayarak yol ayrımlarında belirlenen duruma göre karar verip harita üzerinde ilerleyecektir.
– Araç, mutasyon ile ilgili madde numaralarının bulunduğu yolları seçerse hangi kutucuğa ulaşır? Kutucuğu belirleyerek içine “mutasyon” yazınız.
Cevap : 2- Mutasyon
-Araç, modifikasyon ile ilgili madde numaralarının bulunduğu yolları seçerse hangi kutucuğa ulaşır? Kutucuğu belirleyerek içine “modifikasyon” yazınız.
Cevap : 4- Modifikasyon
8. Sınıf Fen Bilimleri MEB Yayınları Çalışma Kitabı 55 Cevapları
Soru : Aşağıdaki görselleri inceleyiniz. Bu görseller ile ilgili belirleyiniz, uygun olmayan sözcüklerin üzerini çiziniz.
Cevap :
• Japonya’da aynı bölgede 2009, 2012 ve 2014 yıllarında çekilen papatya fotoğrafları yukarıdaki gibidir. Bölgede 2011 yılında deprem meydana gelmiş, deprem sonrasında oluşan tsunami nükleer santralde sızıntıya sebep olmuştur. Papatyaların görünümlerindeki değişimin nedeni mutasyondur / modifikasyondur. Bu olay genlerin yapısını / işleyişini değiştirmiştir. Olayın ortaya çıkma sebebi beslenmedir / radyasyondur. Papatyadaki bu tür değişiklik sonraki kuşaklara aktarılmıştır / aktarılmamıştır.
• Güneş ışığının içinde de bulunan ultraviyole ışınlara maruz kalma sonucunda cilt kanserleri oluşabilmektedir. Cilt kanseri mutasyon olarak kabul edilir / edilmez.
• Işıklı ortamda yetişen özdeş iki bitkiden biri karanlık ortama alınıp bir süre beklenmiştir. Işıklı ortamdaki bitkinin yapraklarının yeşil, karanlık ortamdaki bitkinin yapraklarının sarı olduğu gözlenmiştir. Bu olay mutasyon olarak kabul edilir/ edilmez.
• Tek yumurta ikizlerinde zamanla boy uzunluğu ve kilo gibi farklılıkların oluşması mutasyon olarak kabul edilir / edilmez.
• Karahindiba bitkisinin dağda yetişeni kısa boylu, ovada yetişeni uzun boylu olmaktadır. Bu olay mutasyon olarak kabul edilir /edilmez.
