8. Sınıf Fen Bilimleri Kitabı Sayfa 19-20-21-22-23-24-25 ATA Yayıncılık
Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu 8. Sınıf Fen Bilimleri Mevsimlerin Oluşumu Metni Etkinlik Cevapları Sayfa 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25
8. Sınıf Fen Bilimleri Kitabı Mevsimlerin Oluşumu Metni Etkinlik Cevapları
8. Sınıf Fen Bilimleri Kitabı Sayfa 19-20-21-22-23-24-25
Soru : Kuzey Yarım Küre’de olan ülkemizde ocak ayında kış mevsimi yaşanırken, aynı tarihte Güney Yarım Küre’de yer alan Brezilya’da neden yaz mevsimi yaşanır?
Cevap :
Dünya’nın eksen eğikliği ve yörüngesi nedeniyle, farklı yarım kürelerde mevsimler zıt olarak yaşanır. Ocak ayında Kuzey Yarım Küre’de kış yaşanırken, Güney Yarım Küre’de yaz yaşanır.
Bunun sebebi, Dünya’nın dönme ekseninin eğik olması ve bu eğiklik nedeniyle farklı zamanlarda Güneş ışınlarının yarım kürelere farklı açılarla ulaşmasıdır. Ocak ayında Kuzey Yarım Küre Güneş’ten daha az ışık alırken, Güney Yarım Küre daha fazla ışık alır ve bu nedenle daha sıcak olur, yani yaz mevsimini yaşar.
Soru : Hava olayları canlıların yaşamını nasıl etkiler?
Kısa Cevap : “Hava olayları canlıların yaşamını nasıl etkiler?” ile ilgili kısa cevabı için tıklayınız.
Uzun Cevap :
Hava olayları, ekosistemlerin dengesi ve canlıların yaşam biçimleri üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Sıcaklık değişiklikleri, bitki türlerinin yetişme dönemlerini ve verimliliğini doğrudan etkiler. Örneğin, kuraklık dönemlerinde bitki örtüsü zarar görür ve bu da otçul hayvanların beslenme kaynaklarını kısıtlar.
Aşırı yağışlar, toprak erozyonuna ve su baskınlarına yol açabilir, bu da hem tarım alanlarını hem de yerleşim yerlerini olumsuz etkiler. Hayvanlar, hava koşullarına göre göç eder, üreme davranışlarını ve barınak seçimlerini değiştirir. İnsanlar ise günlük yaşamlarını ve ekonomik faaliyetlerini hava durumuna göre planlar.
Tarım, turizm, ulaşım gibi sektörler hava olaylarından doğrudan etkilenir. Ayrıca, sert hava koşulları, sağlık üzerinde de etkili olabilir; örneğin, aşırı sıcaklar ve soğuklar, insan sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir.
8. Sınıf Fen Bilimleri ATA Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 20 Cevapları
Soru : Güneş ışınları yeryüzüne yıl boyunca neden farklı açılarla düşer? Güneş ışınlarının yeryüzüne düşme açısındaki değişim bir cismin gölge boyunu nasıl etkiler? Düşüncelerimizi arkadaşlarımızla paylaşalım.
Uzun Cevap :
Dünya’nın eksen eğikliği ve Güneş etrafındaki eliptik yörüngesi, Güneş ışınlarının yıl boyunca farklı açılarla yeryüzüne ulaşmasına neden olur. Bu durum, mevsimlerin oluşmasına yol açar.
Yaz mevsiminde, Güneş ışınları daha dik açılarla gelirken, kış mevsiminde daha yatay açılarla gelir. Güneş ışınlarının düşme açısındaki bu değişiklikler, bir cismin gölge boyunu doğrudan etkiler. Güneş ışınları dik açıyla geldiğinde, cisimlerin gölgeleri daha kısa olur çünkü ışınlar cisme daha dik açıyla vurur.
Güneş ışınları yatay açıyla geldiğinde ise gölgeler daha uzun olur çünkü ışınlar cisme daha yatay bir açıyla vurur. Bu nedenle, yaz aylarında gölgeler daha kısa, kış aylarında ise daha uzun olur. Bu gözlemler, Dünya’nın eksen eğikliğinin ve yörüngesel hareketlerinin yeryüzündeki aydınlanma ve gölge uzunlukları üzerindeki etkilerini anlamamıza yardımcı olur.
Soru : Görsel 1.3’teki Dünya haritası üzerinde K ve L şehirlerinin yerleri ve bu şehirlerde ocak ve temmuz aylarında yaşanan ortalama sıcaklık değerleri verilmiştir. Sizce bu iki şehir arasındaki sıcaklık farkı neden kaynaklanır? Arkadaşlarımızla tartışalım.
Cevap :
Coğrafi konum, denizden uzaklık, rakım, okyanus akıntıları ve yerel iklim etkenleri gibi çeşitli etmenler sayılabilir.
Kış, ilkbahar, yaz ve sonbahar olmak üzere dört mevsim vardır. Mevsimleri farklı kılan en önemli özelliklerden biri hava sıcaklığındaki farklılıktır. Yaz mevsiminde sıcaklık daha fazla iken kış mevsiminde daha azdır.
Soru : Farklı mevsimlerde hava sıcaklığı neden farklılık gösterir? Mevsimlerin oluşumunda hangi faktörler etkilidir? Bu soruların cevaplarını “Mevsimler Nasıl Oluşur?” isimli etkinliği yaparak bulalım.
8. Sınıf Fen Bilimleri ATA Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 21 Cevapları
Etkinlik Zamanı Mevsimler Nasıl Oluşur?
İhtiyacın Olacak
Dünya modeli, el feneri, bağlama parçası, destek çubuk, döküm ayak, kimya termometresi (2 adet), bant, kronometre veya saat.
Haydi Başlayalım
1 Dörder kişilik gruplar oluşturalım. Grup arkadaşlarımız arasında adil bir görev dağılımı yapalım.
2 Termometrelerin birini Dünya modelinde Türkiye’nin üzerine, diğerini Güney Afrika Cumhuriyeti üzerine gelecek şekilde bantla sabitleyelim (Görsel 1).
3 Bağlama parçası, destek çubuk, döküm ayak ve el fenerini kullanarak Görsel 2’deki düzeneği kuralım. El fenerini açıp Dünya modeli üzerine on dakika boyunca tutalım.
Sonuçları Yorumlayalım
Soru : Hangi termometrenin gösterdiği değer daha fazladır? Neden?
Cevap :
Güney Afrika Cumhuriyeti üzerindeki termometrenin gösterdiği değer daha fazladır. Bunun nedeni, deneyin yapıldığı dönemde Güney Yarım Küre’nin yaz mevsiminde olması ve dolayısıyla Güneş ışınlarını daha dik açıyla almasıdır. Bu, daha fazla enerji emilimine ve dolayısıyla daha yüksek sıcaklığa yol açar.
Soru : Termometrelerin farklı değerleri göstermesinin nedeni ne olabilir?
Cevap :
Termometrelerin farklı değerleri göstermesinin nedeni, Dünya’nın eksen eğikliği ve mevsimsel değişikliklerdir. Türkiye, Ocak ayında kış mevsimini yaşarken, Güney Afrika Cumhuriyeti yaz mevsimini yaşar. Bu nedenle Güney Afrika daha fazla Güneş ışığı alır ve sıcaklık daha yüksek olur.
Soru : Işınların yüzeye düşme açısıyla sıcaklığın nasıl bir ilişkisi olabilir?
Cevap :
Işınların yüzeye düşme açısı ile sıcaklık arasında doğrudan bir ilişki vardır. Güneş ışınları yüzeye dik açıyla düştüğünde, ışığın yoğunluğu artar ve bu da daha fazla enerji emilmesine ve dolayısıyla daha yüksek sıcaklığa yol açar. Işınlar daha yatay bir açıyla düştüğünde, ışığın yoğunluğu azalır, enerji daha geniş bir alana yayılır ve sıcaklık daha düşük olur. Bu, mevsimsel sıcaklık değişikliklerinin temel nedenlerinden biridir.
8. Sınıf Fen Bilimleri ATA Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 22 Cevapları
Dünya’nın eğik bir eksenle Güneş etrafında Görsel 1.4’teki gibi eliptik bir yörüngede dolanması Güneş ışınlarının bir bölgeye yıl içinde farklı açılarla düşmesine neden olur.
Soru : Güneş ışınlarının yüzeye farklı açılarla düşmesi ise ışınların yüzeye aktardığı ısı enerjisini etkiler. 21. sayfadaki “Mevsimler Nasıl Oluşur?” isimli etkinlikte iki farklı yarım kürede bulunan ülkeler üzerindeki termometrelerin gösterdiği değerlerin farklı olmasını bu durumla nasıl ilişkilendirebiliriz?
Cevap :
Dünyanın şeklinden dolayı bu durum oluşmaktadır.
8. Sınıf Fen Bilimleri ATA Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 23 Cevapları
Soru : Dünya’nın 21 Aralık’taki konumu göz önüne alındığında hangi noktada gündüz süresi daha uzundur? Hangi noktada gece ve gündüz süresi her iki konumda da aynıdır? Düşüncelerimizi arkadaşlarımızla paylaşalım.
Cevap :
Gündüz süresi en uzun olan nokta: 21 Aralık tarihinde Güney Yarım Küre’de yaz mevsimi yaşanır ve bu tarihte Güneş ışınları Oğlak Dönencesi’ne dik düşer. Bu nedenle Oğlak Dönencesi’nde (Güney Yarım Küre) bulunan noktalar, özellikle Güney Kutup Dairesi civarında gündüz süresi en uzun olur.
Gece ve gündüz süresi her iki konumda da aynı olan nokta: Ekvator’da gece ve gündüz süresi yıl boyunca hemen hemen eşittir. Dolayısıyla, Ekvator’da 21 Aralık’ta da gece ve gündüz süreleri yaklaşık olarak 12 saat ile eşittir.
8. Sınıf Fen Bilimleri ATA Yayıncılık Ders Kitabı Sayfa 25 Cevapları
Güneş ışınlarının yüzeye düşme açısının cisimlerin gölge boyunu etkilediğini bölüm başında söylemiştik. Güneş ışınlarının yere düşme açısı ile gölge boyu ters orantılıdır.
Soru : Görsel 1.10’da Kuzey Yarım Küre’deki bir bölgede bulunan ağacın P ile gösterilen gölgesi 21 Aralık tarihine aittir. Acaba R ve S ile gösterilen gölgeleri hangi tarihlere aittir? Düşüncelerimizi arkadaşlarımızla paylaşalım.
Cevap :
21 Aralık, Kuzey Yarım Küre’de Kış Güneş Dönencesi’ne denk gelir. Bu dönemde Güneş en düşük açıyla gökyüzünde bulunur ve gölgeler en uzundur.
R Gölgesi:
- Güneş ışınlarının daha dik açıyla düştüğü bir döneme aittir.
- Bu durum, yazın başlangıcı olan 21 Haziran’da yaşanır.
- 21 Haziran, Kuzey Yarım Küre’de Yaz Güneş Dönencesi olup, gölgelerin en kısa olduğu tarihtir.
S Gölgesi:
- Güneş ışınlarının daha yatay açıyla düştüğü bir döneme aittir.
- Bu durum, sonbaharın başlangıcı olan 21 Mart veya yazın sonu olan 23 Eylül tarihlerinde yaşanır.
- Bu tarihlerde gölgeler daha uzundur ancak 21 Aralık’taki kadar uzun değildir.
Özetle, R gölgesi 21 Haziran’a, S gölgesi ise 21 Mart veya 23 Eylül’e ait olabilir. Gölge uzunlukları, Güneş ışınlarının yeryüzüne düşme açılarına göre değişir.
